Tag Archives: samboict

saMBO~ICT: Hoe is het ermee?

Nooit goed geweest in rijmen, anyway. Ben Geerdink praat ons bij over de stand van zaken van saMBO~ICT.

  • De organisatie staat en is ondergebracht bij de MBO Raad.
  • Het beleidsplan is klaar en verkrijgbaar (info Aja Gil van MBO Raad)
  • De inbedding in het veld gaat vooruit. Steeds meer instellingen weten saMBO te vinden.
  • De begroting komt voor een deel tot stand met subsidies van MinOCW. Ook zij zien het belang van zo’n organisatie voor het hele veld.

De volgende conferentie word georganiseerd door het ROC van Twente! Op 19 en 20 januari in Hengelo.

Hoe goed kent u de inzet van ICT inzet in het MBO?

Jan Kees Meindersma hield een interactieve sessie met de vraag “Hoe goed kent u de inzet van ICT in het MBO?” N.a.v. het onderzoek vier in balans. Dan blijkt ons inzicht niet helemaal te matchen met onderzoek…

Alfons ten Brummelhuis ging door op de vraag “Wat levert ict in het onderwijs nu eigenlijk op?”. De antwoorden op deze vraag zijn echter niet altijd gebaseerd op onderzoek. Opbrengsten worden vaak intuïtief toegeschreven aan:

  • Aantrekkelijker onderwijs
  • Rijkere leeromgeving
  • Meer mogelijkheden voor maatwerk

Onderzoek toont aan dat ICT onderwijs inderdaad aantrekkelijker KAN maken. Ook effectiever en efficiënter. Maar elke ICT oplossing komt met zijn eigen bijsluiter… Het aantal onderzoeken waaruit geen positieve invloed van ICT blijkt is echter ook groot. Alfons werkt de analogie met de bijsluiter goed uit: ICT kan een probleem verhelpen of verlichten, maar de bijwerkingen kunnen naar opspelen. Opbrengsten moet je meten op 3 niveaus: voor de student, docent en opleiding. Dan blijken er opbrengsten te zijn op zowel onderwijskundig, economisch en maatschappelijk gebied.

Alfons doet ook een oproep! Doe voorstellen voor EXMO: experimenten met ict in het MBO. Als je iets pilot of experimenteert, laat je dan begeleiden door onderzoekers die de “evidentie” van je resultaten kunnen aantonen.

Alfons spreekt overigens rustig, maar met veel beeldspraak. ICT als splijtzwam, ICT als geneesmiddel met ernstige bijsluiter, ICT als gereedschap waar je geen opleiding voor nodig hebt. Hij sluit af met stadia van ontwikkeling:

  • Vlo: je maakt grote sprongen, maar wel alle kanten uit. Is snel een circus.
  • Kip: je pikt hier eens wat, daar eens wat…
  • Bij: alles wordt strakker georganiseerd
  • Rups: kan zich verder ontpoppen
  • Vlinder…

Al met al de boodschap die ik er uit haal: betrek gedegen onderzoek bij veranderingen, voordat er conclusies worden getrokken. En ik hoop dat het EXMO programma een praktische manier is om dit te doen.

IT Governance en Informatiemangement #samboict

“Informatiemangement is een vakgebied in de pubertijd” stelt Jan-Kees Meindersma uitdagend tijdens de presentatie “IT Governance en Informatiemangement”, die hij samen gaf met Jan Bartling. Daar ben ik het wel mee eens. Eerst licht hij het volwassenheid model (vrij naar Luftman) toe.

De 3 terreinen van deze bijeenkomst waren opleiding in informatiemanagement, de positie ervan en sturing op kosten en risico’s.

  • Is er binnen de BVE sector behoefte aan verdere opleiding IM? Op deze vraag kwamen allerlei reacties.
    – Het werkterrein IM wordt erg verschillend ingevuld. Harde infrastructuur loopt er soms dwars doorheen.
    – Voorlopen op de rest van de organisatie helpt niet altijd. Modellen en processen loslaten op een organisatie terwijl de “vraagkant” niet georganiseerd wordt werkt niet goed.
    – Sommige instellingen zetten IM bij het ICT domein i.p.v. het onderwijsdomein.
  • Positionering IM. Ook hier zijn grote verschillen:
    – Binnen een stafdienst ICT.
    – Als eigen centrale dienst.
    – Binnen een onderwijsafdeling
  • Het maken van een Business Case binnen onderwijsinstellingen blijft nog moeilijk. Alternatieve methodieken zouden kunnen zijn de “Benefits case” of “Multi-criteria methode” (Parker en Benson).

Onderzoek in andere branches schetsen ook een beeld:

  • IM is vaak een apart taakveld en functie, maar geen aparte zelfstandige eenheid.
  • De rapportagelijn bepaalt vaak de focus van de informatiemanager. Rapporteert hij aan CVB of IT-Manager.
  • IM vaak te operationeel en te weinig strategisch.
  • De toegevoegde waarde is voor besturen niet altijd duidelijk.
  • Vaak is IM gesplitst van Functioneel Beheer.

Al met al een workshop die meer vragen oproept dan beantwoord. Wel geruststellend om te zien dat pijnpunten elders ook leven 😉 Er komt wel een vervolg…

ICT Benchmark BVE 2010 op #samboict

Jeroen Westerink van M&I Partners geeft een presentatie over de ICT Benchmark BVE 2010 met als titel “Vergelijken en Leren”. De benchmark kijkt o.a. naar volwassenheid van ICT (COBIT) en TCO op 12 BVE instellingen. Samen leveren zij een redelijk beeld van de sector. Het onderzoek loopt nog, maar we krijgen toch enkele resultaten. In het kort:

  • Het beeld van de branche is op hoofdlijnen hetzelfde als vorig jaar.
  • Het meeste sprekende kengetal voor de branche is nog niet gevonden. Men hanteert er 5.
  • Trends zijn nog niet aan te geven.

Enkele observaties en getallen:

  • Schaalvoordelen bij grotere instellingen worden duidelijker.
  • Software kosten blijven moeilijk te duiden (vooral het onderscheid tussen educatieve software en content).
  • Grote onderlinge afwijking in volwassenheid.
  • Ongeveer 40% van ICT kosten zit in personeel, de werkplek 25%.
  • Gemiddeldes van de 12: Kosten per werkplek €1500, ICT kosten per deelnemer €400, ICT percentage van de begroting circa 6% (laagste 4,5% en hoogste 9%).

Nu is benchmarken een sport op zich, want wil je goed kunnen vergelijken dan moeten allerlei dingen eenduidig op dezelfde manier bekeken worden. Dat blijft een uitdaging. Vierkante meters voor ICT, energieverbruik, deelnemerlaptops die je wel onderhoud etc. maken vergelijkingen tussen ROC’s moeilijker. Wat benchmarken ook niet doet is “kostendrijvers” vergelijken. Om bijvoorbeeld de vraag te beantwoorden welke oorzaken er zijn voor kosten.

De benchmark liet instellingen ook zichzelf beoordelen op volwassenheid. (Operationele planning, compliance, projectmatig werken, architectuur etc.) Door de insteek (self-assessment) blijft vergelijken wel subjectief. Wellicht peer-review als methodiek beter? Dit maakt overigens beginnen met benchmarken niet minder noodzakelijk! Het helpt om:

  • Individuele instellingen te positioneren.
  • Verdieping aan te brengen in oorzaak van kosten.
  • Een begin te maken van een kwalitatieve vergelijking.

Keynote #samboict: “Top trends in Higher: Education, Work and Society”

Tracey Wilen-Daugenti van de University of Phoenix geeft een lezing getiteld “Top Trends in Higher: Education, Work and Society”. Welke trends ziet zij?

  • Ze begint met een illustratie en statement: Leave it to Beaver” is over. Ze verwijst naar de tv-serie uit de jaren 50 waarin alles perfect en ideaal was. Gezinssamenstelling en omgangsvormen veranderen.
  • Van kilobyte naar Yottabyte (1.000.000.000.000.000.000.000.000 bytes). Oftewel de enorme toename van data met Avatar als voorbeeld.
  • Mobile society: Van PC centric naar Mobile centric. Voorbeeld van Nokia’s visie (Morph).
  • Vergroening van de maatschappij: toenemend bewustzijn van invloed op milieu en duurzaamheid.
  • Van “Place Centric” naar “People Centric”. Plaatsonafhankelijkheid wordt gedemonstreerd met teleconferencing op Duke University.
  • Health Society: Van afhankelijke gezondheid naar geïnformeerde welzijn.
  • Learning Society: Naar de wijsheid van een individu naar de collectieve wijsheid van velen.
  • Working Society: Van “Gold watch” (1 baan tot pensioen) naar de 8-10 banen carrière. De toename in techniek met demo van BMW Augemented Reality.
  • Global Society: Van lokaal naar globaal.

Een andere voorbeeld: 500 jaar geschiedenis van schilderijen in 1 morph. Door Philip Scott Johnson.

Al met al was de keynote nogal een aanschakeling van voorbeelden in trends. De meeste waren voor mij echter al wel bekend en ik miste een beetje de echte concrete impact die het heeft op onderwijs. Wel veel illustratief materiaal meegekregen.

#saMBOICT conferentie nr. 22

Ik ben te gast bij ROC van Amsterdam voor de 22ste saMBO~ICT conferentie. Harry Mouw opent met welkom en zijn eigen ervaringen bij ICT implementaties. Hij benadrukt vooral de menselijke kant van het verhaal. Vernieuwing, verandering en innovatie liepen ook dwars door organisatieveranderingen heen. ROC van Amsterdam Airport is ontstaan uit de vliegtuigtechniek (Fokker) en de stewardessen opleidingen. Ze zijn gegroeid van 1700 naar 2800 studenten. De regionale èn landelijke rol verandert.

Maar: groeien doet pijn. Hun toekomstvisie? Groei in het huidige gebouw is niet meer mogelijk. Wèl wil men naar een ander type onderwijs. Leren en werken gecombineerd. Leren thuis, onderweg, beginnend op werk. De grens tussen stage en werk laten vervagen. Dit stelt hogere eisen aan ICT.

Al met al een mooie uitdaging! De verslagen van de workshops volgen hierna.

Architectuur: 4x nuttig

Op de overdrachtsconferentie TripleA nam ik deel aan een aantal korte thematafel’s. Één daarvan was “Structuur door Architectuur”. Er kwamen 4 voorbeelden voorbij waarin het gebruiken van architectuur handig is. Helemaal als deze architectuur al omschreven is en je die kunt lenen. Omdat deze voorbeelden zo aansluiten bij mijn eigen ervaringen neem ik ze hier rechtstreeks over:

  1. Basis voor aanbesteding: De TripleA architectuur omvat een verzameling principes, richtlijnen en technische eisen die de basis kunnen zijn voor eisen in een aanbesteding. Op deze manier hebben we het zelf ook gebruikt, als onderlegger voor een Programma van Eisen en Wensen.
  2. Project Start Architectuur: Beoogde projecten kunnen op de TripleA architectuur worden “afgebeeld”. Van nieuwe initiatieven kan bekeken worden of ze in de architectuur passen. Wat ik frappant vind is dat je met een aantal platen onder de arm heel veel zaken een plek kunt geven. Het eenvoudige feit dat je een nieuw idee of initiatief kunt aanwijzen, een visueel plekje kunt geven op een procesplaat of applicatielandschap werkt erg verhelderend. Het bevordert sterk de samenhang van dingen.
  3. Referentiearchitectuur: De modellen, principes en richtlijnen kunnen gebruikt worden om de generieke structuur te vertalen naar de eigen situatie.
  4. Diagnose instrument en roadmap: De eigen processen en applicaties kunnen gestructureerd worden conform de architectuurmodellen. Eventuele knelpunten komen zo boven drijven. Vervolgens legt dit de basis voor stapsgewijze vernieuwing.

Scenario’s als hulpmiddel bij functioneel ontwerpen

Ik was vandaag bij de bijeenkomst “Onderwijslogistiek – Van Plan naar Realiteit”. De 6 instellingen die zich verenigd hebben voor het uitwerken van het functioneel ontwerp Onderwijslogistiek toonden de eerste resultaten. Het eindproduct wordt op 15 juni gepubliceerd. De basis blijft het TripleA ontwerp hiervoor.

Waarom niet ‘gewoon’ het Functioneel Ontwerp overgenomen zoals dat er lag? Gedeeltelijk vanuit pragmatisme. Het deel Onderwijslogistiek van de TripleA encyclopedie is ontworpen met een punt op de verre horizon in gedachte. Mijn samenvatting ervan:

Een systeem dat massamaatwerk levert door op grote schaal voortdurend dynamisch de veranderende individuele leervraag te matchen met het onderwijsaanbod èn de benodigde resources. Tussentijds business rules checkt en daarna een rooster produceert.

Dit blijft ook nu nog raketwetenschap. Niet zozeer het technische gedeelte. Er schijnen wiskundige algoritmen en oplossingen voor te bestaan. Maar wat het vergt van de organisatie, dat gaat veel verder. Te ver voor de staat van ontwikkeling nu, dus. Maakt dat het deel in de encyclopedie onbruikbaar? Nee, omdat veel van de omschreven use-cases (21) opzich wel voorkomen in een bepaalde vorm. Ook in de huidige organisaties. De mate waarin en de vorm verschilt echter. Enter scenario’s! Hoe werkt dat:

  1. Verzin 4 dimensies, dimensies waarin organisaties kunnen verschillen. Bijvoorbeeld “Schaal van organiseren”
  2. Maak voor elke dimensie een schaalverdeling met kenmerken.
  3. Groepeer een aantal voor de hand liggende combinaties van kenmerken. Noem dit een scenario.
  4. Werk zo meerdere scenario’s uit.
  5. Vertel van elke use case uit het functioneel ontwerp hoe deze verder ingevuld wordt, voor elk scenario.
  6. Vraag aan de markt of er dit is of kunnen bouwen.

Het resultaat mag dan liever niet een voor elk scenario apart gebouwd systeem zijn. De hoop is dat (groepen) functionaliteiten aan of uit gezet kunnen worden, al naar gelang de kenmerken van een organisatie. Het voordeel, volgens mij:

  • Het komt tegemoet aan verschillen tussen onderwijsinstellingen. Verschillen op het gebied van flexibiliteitswensen, cultuur en strategie.
  • Het geeft ruimte om naar de toekomst toe wel te groeien naar meer flexibiliteit en massamaatwerk.

De presentatie en het boekje dat werd verspreid is hier terug te vinden. Overigens is er 24 juni een vervolg tijdens de conferentie “Overdracht TripleA naar saMBO~ICT”. TripleA als organisatie stopt, het gedachtegoed leeft verder, onder vlag van saMBO.

Kijk voor het verslag van Willem Karssenberg hier.

Verse start saMBO~ICT

Het begon met 0-en en 1-en, het werd alle Ins en Outs van Onderwijs en ICT!

saMBO~ICT is als opvolger van ROC-i-Partners al een tijd geleden in de steigers gezet. Maar nu de nieuwe huisstijl er is en de ‘nieuwe’ directeur bekend is geworden wordt het wel concreter! Verder is nu een twitter account voor, waarvan het logo veel zegt: niet alleen infrastrucuur op het gebied van IT, maar een brug tussen Onderwijs en ICT!

Daarom veel succes toegewenst aan Jan Bartling en iedereen die in het verleden aan het succes van roc-i-partners heeft bijgedragen en dat nu ook zal doen!

Architectuur: noodzakelijk stuurinstrument voor BVE-bestuurders

Architect

Ik was vandaag te gast bij ROC Midden Nederland voor alweer de derde Markt van Leveranciers. Georganiseerd door het BVE-Platform, of nauwkeuriger: onder de vlag van saMBO~ICT. Onze instelling is al een tijd zich aan het oriënteren op een opvolger voor nOISe. Deze markt ging niet alleen over kernregistratie, maar ook onderwijslogistiek en andere terreinen van planning en organisatie.

De openingslezing werd gehouden door Daan Rijsenbrij. Met als titel: “Architectuur, noodzakelijk stuurinstrument voor BVE-bestuurders”.

Daan opent met de kreet: “Je kunt niet zonder architectuur!” en de vraag of dat geen flauwekul is. Daan ziet vaak dat er wel een (referentie)architectuur wordt gebruikt, zonder dat de noodzaak eigenlijk bekend is. Architectuur is geen “IT-feestje”. Hij schetst een linkeroever met een hiërarchische instelling en losse IT systemen en een rechteroever met genetwerkte systemen in een webachtige instelling.

Vervolgens komt Daan met een open vraag: “Waarom blijven ontwikkelingen hangen?” Stilte in de zaal, toch twee reacties: Jaap de Maare oppert als probleem “decentrale inspraak zonder regie” en een ander “te weinig jonge mensen”.

Daan zelf:
– We durven niet te investeren, kost gaat voor de baat uit.
– Onvoldoende architectuur aanwezig om het op een verantwoorde manier te doen.
– Er is een vloedgolf van nieuwe technologieën.
– Er is een vloedgolf aan eisen en wensen: betere service, nieuwe regelgeving, CGO, lagere kosten, plaatsonafhankelijk leren etc.

Vervolgens pleit hij ervoor om het doel van architectuur scherp te hebben: het biedt een atlas, het helpt complexiteit te verminderen, het is kaderzettend voor de realisatie en het is een communicatiemiddel. Hij geeft ook een definitie van architectuur: “Het schrijft voor hoe een onderneming de informatievoorziening, de applicatie-architectuur en de infrastructuur wordt vormgegeven, dient te worden gebouwd en zich voordoet in gebruik”.

Waarbij de metafoor de volgende lagen kent:

  • stadsplan = schoolorganisatie
  • wijkplan = domein
  • gebouwontwerp = informatiesysteem
  • de ‘binnenhuisarchitectuur’ in deze metafoor is meestal nog in een beginnend stadium.

Verder merkte ik enkele tips op:

  • visualisaties zijn belangrijk (hij onderscheid er 6).
  • let op bij aanschaf van pakketoplossingen: elk pakket heeft een inherente architectuur, als deze je niet duidelijk is, besef dan wel dat je deze cadeau krijgt! En consequenties heeft.
  • start met eigen architectuur.
  • laat de leverancier zijn architectuur tonen.
  • referentiearchitectuur is belangrijk: je hoeft niet het wiel opnieuw uit te vinden.
  • onderzoek de aanpasbaarheid/veranderbaarheid van een pakket.
  • laat architectuur eigendom zijn van businessmanager niet van IT.
  • architectuur dient volledig begrijpbaar te zijn, ontdaan van technische termen.

Valkuilen om te vermijden:

  • Architectuurprincipes vermelden zonder aansluiting bij het ontwerp zinloos. Als het niet aanwijsbaar is, laat het dan weg.
  • Soorten architecten door elkaar halen: de term architect is aan erosie onderhevig. Als je jezelf serieus neemt, dan noem je jezelf architect. Er zijn echter kaderstellende (enterprise en domein) en oplossings- architecten.
  • Niet weten waar je architecten zitten.

De hele presentatie is hier te vinden.

Al met al heb ik er enkele nuttige dingen uit kunnen halen. De presentatie zelf maakte echter een rommelige indruk, de lijn van het verhaal werd niet duidelijk. Ook de manier van presenteren leek van de hak op de tak te gaan, met een verzameling gedateerde sheets, ogenschijnlijk, willekeurig bij elkaar gezet. Samenvattend had ik het idee dat de presentatie “te hoog over vloog”. Helemaal toen er geen enkele vraag bleek te komen uit het publiek. Ook niet toen men daartoe uitgenodigd werd. En dat is een veeg teken: een publiek dat geen enkele reactie vertoont is meestal een signaal dat de boodschap niet overgekomen is.

Dat vind ik jammer omdat de timing en keuze van dit onderwerp binnen de BVE instellingen zeker niet te vroeg komt.