Ik ben vandaag op de Surf Onderwijsdagen in Den Bosch. Jo-An Kamp en John Walker maken de vraag “welke invloed heeft technologie op mens en maatschappij?” praktisch. Ze starten met een filmpje waarin een ‘slimme ring’ als een persoonlijke assistent met je meeloopt, voorziet van informatie en interfaces om er mee om te gaan. Ik kreeg er een heel sterk ‘Black Mirror‘ gevoel bij, terwijl de informatie die getoond wordt eigenlijk nu al beschikbaar is op onze smartphones. Maar wellicht zonder AI, daarom:
“The more Artificial Intelligence enters our lives, the more essential ethics and philosophy become.”
Jo-An moedigt haar studenten aan geen ‘tech regret’ te worden zoals deze, omdat je achteraf beseft dat je technologie dystopisch eindigt. Technologie-bouwers (in allerlei soorten denk ik) hebben de natuurlijke neiging om te kijken naar ‘interne waarden’ van hun product en de ‘externe waarden’ over het hoofd te zien. Die kunnen gaan over privacy, zelfbeschikking en publieke waarden. Dus de kans tech-regret te worden is dan groot.
Jo-An demonstreert vervolgens de door Fontys ontwikkelde TICT toolkit. Deze geeft niet zozeer antwoorden, maar helpt de juiste vragen te stellen op onderstaande categorieën.
Tijdens de ontwikkeling van de tool hanteerden ze als startpunt:
- Technologie is multidisciplinair.
- Ethiek kan een drijvende kracht voor innovatie zijn.
- Probeer oordeel-vrij te zijn! In die zin: bij het antwoorden kun je zo “good /evil” zijn als je wilt. Ik vermoed om kritisch denken te bevorderen.
- De tool moet onderdeel van het ontwerpproces kunnen zijn.
- Context = king
Al met al heeft de Toolkit praktische en handige manieren om niet vaag te blijven bij het beschouwen van de invloed van technologie op onze maatschappij. Ze gebruiken het met hun eigen studenten tijdens de opleiding aan de Fontys Hogeschool voor ICT (met het motto “denken tijdens doen”).
Leestips:
- Haar eigen publicatie “Techno Philosophy in Practice”, hier te downloaden.
- Ethical OS en de toolkit, erg risico-gebaseerd (dus zonder oog voor kansen aldus Jo-An).
- De toolkit die Fontys zelf ontwikkelde en de Technology Impact Cycle. Deze toolkit kun je zelf gebruiken door een account aan te maken en de methode te volgen.
Ik was prettig verbaasd over de hoeveelheid ‘cycles’ die ze al hebben in hun database, voordeel van de integratie in hun onderwijs denk ik. In elke cycle is hun toolkit toegepast op één app of één tool en ik denk dat ze er in geslaagd zijn om het praktisch te maken.