Paul Smit (cabaretier en filosoof) sluit de Surf Onderwijsdagen af met een keynote.
Aan de hand van illusies pleit hij voor ‘anders kijken’, omdat je anders je eigen creativiteit in de weg zit, het spreekwoordelijke ‘out-of-the-box’ denken. Ons brein wil bij veranderingen graag terug naar de routine, het patroon dat we gewend zijn. Vandaar dat bij de introductie van nieuwe systemen mensen in de weerstand schieten. Het brein heeft nu eenmaal veel herhaling nodig om te wennen aan een verandering.
Om menselijk gedrag een beetje makkelijk te verklaren is het handig om wat oorzaken in te delen. Paul doet dat op 2 manieren, door ‘lagen in onze hersenen’ te benoemen en ‘hormonale oorzaken’ te categoriseren.
Over de lagen in onze hersenen:
- In de basis van ons brein zijn we vooral bezig met ‘veiligheid’. Dreigend gevaar beïnvloedt ons, zelfs al is het fictief. Dit deel zoekt routine.
- Daarbovenop zit het deel voor ’emoties’. Dit deel zoekt plezier. Tip van Paul: Wil je gedrag van mensen veranderen, schrijf dan geen protocollen maar verander de omgeving.
- Pas in het ‘bovenste’ deel denken we na. Dit deel zoekt het doel. Als dit niet klopt, de ratio botst met onze emotie, dan verzinnen we rationele argumenten om onze drang of hunkering te rechtvaardigen. In de psychologie ‘cognitieve dissonantie’ genoemd.
Dus, als je verandering wilt veroorzaken: Zoek eerst passie en vervolgens urgentie!
Hij legt ook gedrag uit aan de hand van onze hormonen en de bekende kleuren-theorie (zoals in DISC, eigen interpretatie):
- Testosteron (Rood): jezelf profileren en op de voorgrond plaatsen.
- Oestrogeen (Groen): invoelen en empathie tonen.
- Dopamine (Geel): creatief en authentiek zijn.
- Serotonine (Blauw): structuur en regels zoeken.
Ik vermoed dat Paul af en toe een beetje kort door de bocht is, maar dat stoort me niet, dat de werkelijkheid complexer en genuanceerder is snap ik toch wel. 😉
Paul is een aangename humorvolle spreker naar wie het makkelijk luisteren is.