Ik ben vandaag online te gast bij het Vista College, voor de 43ste saMBO-ICT conferentie. De openingskeynote is van Sander Duivestein. Hij opent met beelden van QAnon, wappies, recente protesten en rellen in Nederland. Hij
ziet het als signalen dat mensen zich ‘ misleid voelen door het internet’ of ondoorzichtige algoritmes.
Opvallend vindt hij dat alles vastgelegd wordt op selfies. Het versmelten van de fysieke wereld met de digitale leidt er toe dat mensen het moeilijk vinden echt van nep te onderscheiden en feit van fictie. Met de toegankelijkheid van deep-fakes neemt dit alleen maar toe. Geen cameraman, producer of studio is er meer nodig.
Door de geschiedenis heen heeft media zich ontwikkelt van analoog, naar elektronisch en daarna van digitaal naar synthetisch. Deze laatste kenmerkt zich door manipulatie door kunstmatige intelligentie of zelfs creatie in zijn geheel. Je kunt bijvoorbeeld echte personen iets laten zeggen of bewegingen laten maken die authentiek lijken. Een stap verder gaan de virtuele influencers, nieuwslezers, topmodellen of virtuele versies van
overleden geliefden. Voorbeelden:
- Synthesia: AI voor het genereren van levensechte video.
- Lyrebird: Realistische klonen van je stemmen.
Sander spreekt vrij ernstig en heeft zo te zien geen techno-centrische benadering om maatschappelijke problemen ‘even’ op te lossen, waar ik mij in kan vinden. Hij illustreert de ontwikkelingen met veel voorbeelden die al dichterbij komen en het niveau van gimmick beginnen te ontstijgen. Hij boeit daarmee voor mij op de inhoud en niet op de hype, zeg maar.
Wel had ik graag meer verbinding met onderwijs en beroepsopleidingen
gezien.
Vragen uit de zaal:
- Worden door deep-fakes juist de fysieke ontmoetingen belangrijker, aangezien je er anders niet zeker van bent hoe echt de ander is?
Sander vermoed dat die behoefte om natuurlijke redenen weer terug gaat komen, los van deep-fakes. - Heeft onderwijs behalve een didactische ook een ethische opdracht i.v.m. synthetische media?
Sander benadrukt dat media-wijsheid met de paplepel ingegoten moet worden en de noodzaak om vanuit het onderwijs met de wereld van feiten en wetenschap te verbinden. - Hoe krijgen we als MBO aansluiting bij deze wereld?
Hij moedigt aan om als eerste stap vooral eens te experimenteren, probeer zelf eens wat apps uit die dit soort dingen kunnen.